در این قسمت به معرفی انواع روش های ساخت برد مدار چاپی می پردازیم.
راه های متعددی برای ساخت برد مدار چاپی یا PCB وجود دارد که بر اساس پیچیدگی مدار چاپی مورد نظر و امکاناتی که در دست دارید باید یکی از آنها را انتخاب کنید.
اغلب این روش ها در ایجاد طرح بر فیبرها متفاوت هستند
روش اول:
تهیه فیبر مدار چاپی به روش چاپ لیزری:
ساختن فیبرهای مدار چاپی با استفاده از امكاناتی كه معمول است یك كار نسبتا پر زحمت بوده و نتیجه كار نیز در اكثر موارد از كیفیت معطلوبی برخوردار نیست(مانند روش ترسیم به وسیله ماژیك و لتراست) و یا آنكه به شرایطی مانند كار در محیط تاریك ( در روش لایمنت و پوزیتیو) نیاز دارد. اما با استفاده از این روش نه تنها كیفیت نهائی فیبر بسیار بالا و شبیه به انواع صنعتی می باشد بلكه در منزل نیز به آسانی قابل انجام است.
برای اجرای این روش به غیر از كامپیوتر به وسایل زیر نیاز خواهید داشت:
اتو:
اتوی مورد نیاز یك اتوی معمولی میباشد كه تقریبا در همه منازل یافت می شود.
چاپگر لیزری:
چاپگر باید حتما از نوع لیزری باشد ولی مارك آن تفاوتی ندارد.انجام این طرح با چاپگرهای جوهر افشان و سوزنی امكان پذیر نیست چنانچه چاپگر لیزی را در اختیار ندارید می توانید به یك مغازه تكثیر مراجعه كنید.
كاغذ فوتو(photo ):
كاغذی كه در چاپگرهای جوهر افشان برای چاپ عكس بكار می رود.اگر می خواهید كاغذی از نوع دیگر استفاده نمائید باید توجه داشته باشید كه كاغذ مذكور جوهر را به خود جذب نكند.مثلا كاغذ گلاسه یا كاغذ های روغنی پشت برچسب ها را نیز می توانید با موفقیت بكار ببرید و قیمت آن نیز دهها بار از كاغذ فوتو كمتر است.
سایر وسایل:
یك ظرف محتوی آب گرم،یك برس یا مسواك كاملا نرم.
مراحل اجرا:
ابتدا بایستی طرح مدار چاپی مورد نظر را با یك برنامه گرافیكی رسم نمائید. برنامه های تخصصی فراوانی در این ارتباط وجود دارد. همچنین می توانید از برنامه های گرافیكی همه منظوره مانند فوتوشاپ استفاده كنید.نانچه این برنامه را در اختیار ندارید با برنامه نقاشی ویندوز نیز می توان همان نتیجه را بوجود آورد. توجه كنید كه دقت اپی تصویر باید طوری انتخاب شود كه پس از چاپ اندازه و محل پدها(پایه ها) دقیقا منطبق بر اجزا باشد. برای چاپ تصویر از دقت 300 نقطه بر اینچ(dpi) یا بالاتر استفاده كنید. در این دقت تصویری كه 300 پیكسل طول و عرض دارد به طول و عرض 1 اینچ چاپ می شود كه در این حالت دقیقا یك مربع 10 پد در 10 پد از یك برد سوراخدار را می پوشاند.
با استفاده از این روش براحتی می توانید خطوط مسی را كه از بین پایه ها ی آی سی رد می شوند را نیز با كیفیت بالائی بر روی فیبر پیاده سازی كنید.
پس از چاپ طرح بر روی كاغذ اشاره شده كاغذ را در ابعاد طرح برش دهید و به آماده سازی فیبر بپردازید. توجه كنید كه سطح كاغذ را چه قبل و چه بعد از چاپ شدن لمس نكنید.فیبر را در ابعاد طرح برش دهید و با یك سمباده خیلی نرم سطح آنرا كاملا تمیز نمائید تا شفاف شود. بعد سطح آنرا با آب و مایع ظرفشوئی شسته و با یك پارچه تمیز خشك نمائید.
پس از اینكار فیبر را روی میز اتو یا یك سطح صاف مقاوم گذاشته طوری كه سطح مسی آن بطرف بالا باشد. اتو را روشن كنید تا داغ شود. درجه اتو را در بیشترین حد تنظیم كنید. بعد از داغ شدن اتو یك برگ كاغذ سفید معمولی روی فیبر گذاشته و اتو را روی آن قرار دهید. حدود 1 تا 2 دقیقه صبر كنید تا فیبر كاملا داغ شود. اگر ابعاد فیبر از اتو بزرگتر است مانند اتو كردن لباس ولی با سرعت كم اتو را حركت دهید تا همه جای فیبر كاملا داغ شود.
در این مرحله به كمی سرعت عمل نیاز است. اتو را كنار بگذارید و كاغذ روی فیبر را بردارید سپس بدون اتلاف وقت كاغذی كه طرح بر آن چاپ شده را( از طرف چاپی) روی فیبر داغ بگذارید اما مراقب باشید انگشتتان نسوزد. سپس بلافاصله كاغذ سفید را مانند حالت قبل روی برد و طرح قرار داده و اتو را روی آنها بگذارید. بمدت 30 ثانیه فشار ملایمی روی اتو وارد كرده وآنرا كمی به اطراف حركت دهید. در این مرحله كاغذی را كه طرح روی آن چاپ شده بود به فیبر می چسبد. پس از 30 ثانیه تا یك دقیقه اتو را از لبه آن روی كاغذ گذاشته و با فشار روی آن حركت دهید. با لبه اتو چندین بار تمام سطح را با فشار اتو كنید. برای جلوگیری از حركت فیبر لبه های كاغذ سفیدی كه روی فیبر و طرح است را بگیرید.
بعد از 3 دقیقه اتو كردن با لبه اتو كاغذ سفید را كنار گذاشته و فیبر را بهمراه كاغذ روی آن در ظرف آب بیندازید.مدتی ( حدود 10 تا 15 دقیقه) صبر كنید تا كاغذ روی فیبر بخوبی خیس بخورد. سپس فیبر را از آب خارج كرده و با احتیاط كاغذ خیس خورده را با انگشت از روی آن جدا كنید. كاغذ در این مرحله لایه لایه شده است و لایه سطحی آن براحتی كنده می شود.
باز بگذارید كاغذ روی فیبر در آب خیس بخورد و لایه های دیگر آن هم جدا شوند. در پایان این مرحله با كشیدن انگشت یا مسواك نرم ذرات كاغذ باقی مانده(خصوصا روی سوراخ پدها و خطوط بسیار نزدیك به هم) را با حركات دایره ای پاك كنید.
اگر موارد بالا را با دقت انجام داده باشید اكنون طرحی كه روی كاغذ بود با كیفیت خوبی به سطح مسی فیبر منتقل شده. اما اگر در قسمتهایی از خطوط بریدگی یا اشكالی مشاهده می كنید و یا طرح بصورت كامل منتقل نشده می توانید با استون فیبر را شسته و دوباره از نو شروع كنید اما اگر اشكالات خیلی جزئی هستند می توانید با ماژیك ضد آب آنها را تصحیح كنید.
پس از اینكار فیبر آماده اسید كاری می باشد.
روش دوم:
طریقه ساخت فیبر مدار چاپی بوسیله لامینت:
بهترین راه برای ساخت طرح های پیچیده و ظریف است.
لامینت ماده ای ژلاتینی و حساس به نور است که بین دو لایه طلقی شفاف نازک قرار گرفته است.
نحوه ساخت:
ابتدا طرح مدار چاپی رو توی یک برنامه گرافیکی بکشید (مثل فتوشاپ) بعد با موس یک لبه طرح رو بگیرین و با عمل کشیدن میتونید قرینه طرح مدار چاپیتون رو بدست بیارید. بعد باید طرح منفی (negative) مدارتون رو هم بسازید؛ بعدش این عکس رو با فرمت jpg توی فلاپی ذخیره کنید و برین سر کوچتون ( مغازه کامپیوتری) از فلاپی یک پرینت سیاه سفید روی کاغذ کالک ( شفاف ) بگیرید.
فیبر مسی خام مدار رو خوب بشورین و بعد برین توی حمام یا یه جایی به تاریکی حمام بعد لامینت رو از پوشش تیره رنگش خارج کنید.
نکته: دو طلق دو طرف لامینت قرار داره که یکی از این طلقها نازکتر و نرمتر از اون یکیه
این لایه رو آروم از لامینت جدا کنید و لامینت رو روی طرف مسی فیبر بچسبونید و خوب ماساژ بدبد تا هیچ حباب هوایی زیر اون باقی نمونه بعد کاغذ کالک رو روی لامینت قرار بدبن ( توجه داشته باشید که هنوز یک لایه طلق به لامینت چسبیده) و جای اون رو تنظیم کنید و یک شیشه صاف و تمیز روی کاغذ کالک بزارید تا کاغذ کالک کاملا صاف روی طلق لامینت قرار بگیره حالا فیبر رو به همراه هر چیزی که روش گذاشتین بدون اینکه تکون بخوره از حمام بیرون بیارید و اون رو زیر نور مستقیم خورشید ( بین 3 تا 6 دقیقه ) قرار بدین.
دوباره به تاریک خونه برگردید و لایه طلقی دوم را هم با ناخن از لامینت جدا کنید ( این لایه از لایه قبلی که برداشته بودید ضخیم تر و شفاف تر است). مقدار 1 قاشق غذاخوری سر پر از پودر سفید رنگ ظهور لامینت را در یک لیتر آب سرد به خوبی مخلوط کنید بعد فیبر مدار را زیر آب فراوان بخوبی بشورید و با دست روی طرح فیبر به آرامی بکشید تا لیزی حاصل از ماده ظهور از روی سطح مس پاک شود. حالا فیبر را کاملا خشک کنید و از تاریک خونه بیرون بیاورید.
فیبر را اسید کاری کنید: برای منظور پودر اسید پرکلرودوفر را با آب داغ به نسبت 1 به 2 (اسید 1 و آب 2 ) در ظرفی پهن و غیر فلزی مخلوط کنید بعد از اینکه مس های اضافی حل شد فیبر را با آب بشویید.
حال باید مواد لامینت را نیز از روی سطح خطوط مسی پاک کنید که برای اینکار به محلول غلیظ سود سوز آور نیاز دارید ؛ مقدار 2 قاشق غذاخوری از پودر سود سوز آور را در نیم لیتر آب سرد حل کنید و فیبر را در آن حرکت دهید تا مواد لامینت به طور کامل پاک شود . حالا فیبرتون رو دوباره بشورید و دیگه هر بلایی دوست دارین سرش بیارین.
توجه : اسید ، پودر ظهور ، سود سوز آور و لامینت همگی شیمیایی هستند پس مواظب باشید کار دست خودتون ندید.
روش سوم:
طریقه ساخت فیبر مدار چاپی بوسیله ماژیک:
مواد لازم : ماژیک واترپروف ، اسید پاک کننده مس (کلرید آهن)
ابتدا ماژیک واترپروف ( ضد آب ) تهیه می کنید . توجه نمایید که حتما ضد آب و پر رنگ باشد. چون بعد از طراحی و آن همه زحمت ممکن است داخل اسید از بین برود.
قبل از هر چیز فیبر مسی را کاملا با یک سمباده نرم ( پوسته آب 360 ) سمباده می زنید و اگر سمباده در دسترس نبود که اولا تهیه نمایید اگر هم مقدور نبود آن را به هر نحوی تمییز نمایید. مطمئن شوید که هیچ لایه ای روی مس نباشد.چرب هم نباشد.
سپس با ماژیک تمام خطوط مورد نیاز را روی مس رسم نمایید. توجه نمایید که دست با مس تماس پیدا نکند چون باعث چرب شدن مس و در نتیجه داخل اسید اذیت خواهید شد. برای ایجاد اندازه های واقعی برای پایه های مثلا یک آی سی و یا هر قطعه دیگر که فاصله پایه های آن از یکدیگر 0.1 اینچ هستند تهیه نمایید و روی مس گذاشته و کنار آن با ماژیک بکشید. حدالامکان از یک ماژیک نوک تیز استفاده نمایید. البته ماژیک مخصوص این کار در بازار موجود می باشد. بعد از مطمئن شدن از مدار باید آن را داخل اسید بیندازید.
روش چهارم:
طریقه ساخت فیبر مدار چاپی بوسیله لتراست:
لتراست همان حروف بر گردان است. با این تفاوت که به جای حروف خطوط و نقاط مداری روی آن کشیده شده است. ابتدا چند لتراست خطی و نقطه ای تهیه می کنید. انتخاب آن بسته به نظر خودتان و نوع مدارتان می باشد . توجه نمایید که حتما و یا لااقل تازه باشد چون برای برگردان آن روی فیبر مسی دچار مشکل خواهید شد.
قبل از هر چیز فیبر مسی را کاملا با سمباده نرم ( پوسته آب 360 ) سمباده می زنید و اگر سمباده در دسترس نبود که اولا تهیه نمایید اگر هم مقدور نبود آن را به هر نحوی تمیییز نمایید. مطمئن شوید که هیچ لایه ای روی مس نباشد.چرب هم نباشد.
سپس با لتراست خطوط مورد نیاز را روی مس رسم نمایید. برای برگرداندن خطوط و نقاط از روی لتراست به روی مس از ته خودکار و یا یک همچین چیزی استفاده نمایید. توجه نمایید که دست با مس تماس پیدا نکند چون باعث چرب شدن مس و در نتیجه داخل اسید اذیت خواهید شد.در انتهای کار مطمئن شوید که خطوط و نقاط روی مس کاملا چسبیده باشد. اگر هم خطوطی نچسبیده بود راه حل دارد و آن اینست که از یک سشوار برای گرم کردن استفاده نمایید. با این کار خطوط و نقاط به از گرم شدن به سطح مسی خواهند چسبید. بعد از مطمئن شدن از مدار باید آن را داخل اسید بیندازید
وب سایت https://mrjelectronic.ir
روبیکا: https://rubika.ir/mrjelectronic